ustawa o działalności pozytku publicznego i wolontariacie

  Informacja o wolontariacie w myśl ustawy  z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie reguluje status prawny wolontariuszy dotyczący aspektów organizacyjnych i formalnych ich działania. Ustawa określa również warunki wykonywania świadczeń przez wolontariuszy oraz korzystania z takich świadczeń.
Ustawa podaje definicję „wolontariusza” i określa szczegółowe zasady współpracy, o których będzie mowa dalej. Najważniejszą zmianą jest fakt, że nowe przepisy zapewniają wolontariuszom ochronę z tytułu wypadku podczas wykonywania świadczeń. Jest to istotna sprawa, należy jednak pamiętać, że warunkiem takiego zabezpieczenia jest zawarcie porozumienia z wolontariuszem na piśmie. Szczegółowe informacje  na ten temat znajdują się poniżej.

Definicja pojęcia „wolontariusz”

Według  ustawy wolontariuszem jest osoba, która ochotniczo i bez wynagrodzenia wykonuje świadczenia na  zasadach określonych w tejże ustawie.” (Art. 2 ust. 3)

Zasady wolontariatu

  1. Kto może korzystać z pomocy wolontariuszy (Art. 42)

Nieuregulowana zostaje kwestia pomocy, jakiej udzielają wolontariusze osobom prywatnym. W myśl ustawy osoby takie mogą korzystać z pomocy wolontariuszy tylko wtedy, gdy wolontariusze będą delegowani do takiej pomocy przez organizacje do tego uprawnione, np. ośrodki pomocy społecznej.

  1. Kwalifikacje wolontariuszy (Art. 43)

Ustawa mówi, że „wolontariusz powinien posiadać kwalifikacje i spełniać wymagania odpowiednie do rodzaju i zakresu wykonywanych świadczeń, jeżeli obowiązek posiadania takich kwalifikacji i spełniania stosownych wymagań wynika z odrębnych przepisów.”
Aktualnie nie ma szczegółowych przepisów, z których wynikałby taki obowiązek.
W praktyce pomoc rodzinom w domowej opiece paliatywnej nad dziećmi nie wymaga posiadania specjalistycznych kwalifikacji ze strony wolontariuszy, gdyż opiekę specjalistycznąświadczą pracownicy hospicjum. Wolontariusze pomagają rodzinom w sprawach dnia codziennego, na przykład organizacji czasu wolnego choremu dziecku, pomocy rodzicom w zorganizowaniu opieki nad dzieckiem.

Wiek wolontariusza

Osoby, które nie ukończyły 18 lat, mogą być wolontariuszami pod warunkiem, że wyrażą na to zgodę ich rodzice lub opiekunowie. Zatem organizacje korzystające z pracy wolontariuszy powinny żądać od osób niepełnoletnich pisemnej zgody rodziców.

  1. Porozumienie o współpracy (Art. 44)

Art. 44 mówi o tym, że „Świadczenia wolontariuszy są wykonywane w zakresie, w sposób i w czasie określonych w porozumieniu z korzystającym.”
Obowiązek sporządzenia porozumienia na piśmie istnieje wtedy, gdy wolontariusz pracuje przez okres dłuższy niż 30 dni. Korzystne jest jednak sporządzenie porozumienia na początku współpracy ze względu na ubezpieczenie wolontariusza, o który będzie mowa później.

  1. Obowiązki korzystającego wobec wolontariusza (Art.45)

Z ustawy wynika, że korzystający zobowiązany jest do zapewnienia wolontariuszowi bezpiecznych i higienicznych warunków wykonywania przez niego świadczeń, w tym do zapewnienia odpowiednich środków ochrony indywidualnej uzależnionych od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem. Korzystający ma również obowiązek informowania wolontariusza o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa związanym z wykonywanymi świadczeniami oraz zasadach ochrony przed zagrożeniami. 
Jeśli dojdzie do wypadku z udziałem wolontariusza przy wykonywaniu świadczeń, korzystający powinien zapewnić udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym oraz ustalić okoliczności i przyczyny wypadku a także zastosować odpowiednie środki zapobiegające podobnym wypadkom.
Ponadto korzystający zobowiązany jest pokrywać koszty podróży służbowych i diet a także innych kosztów ponoszonych przez wolontariusza związanych z wykonywaniem świadczeń na rzecz korzystającego, wcześniej uzgodnionych. Z obowiązków pokrycia kosztów wolontariusz może zwolnić korzystającego, ale wyłącznie w formie pisemnej.

  1. Ochrona wolontariuszy (Art. 46)

Wolontariuszowi, który wykonuje świadczenia przez okres dłuższy niż 30 dni przysługuje zaopatrzenie z tytułu wypadku przy wykonywaniu świadczeń na podst. Art. 2 ust. 12 ustawy o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. Z ustawy tej wynika, że za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło przy wykonywaniu przez wolontariusza świadczeń na rzecz korzystającego.
Natomiast, jeżeli wolontariusz będzie wykonywałświadczenie przez okres nie dłuższy niż 30 dni korzystający zobowiązany jest wykupić wolontariuszowi ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków w firmie ubezpieczeniowej.
UWAGA! W praktyce warto zawrzeć z wolontariuszem porozumienie na okres dłuższy niż 30 dni (należy jednak unikać sformułowania „na czas nieokreślony” lecz wyznaczyć dokładną datę, po upływie której nastąpi aktualizacja/weryfikacja dotychczasowej współpracy), wtedy zostaje on objęty ochroną ubezpieczeniową przez państwo od pierwszego dnia wykonywania świadczeń. Jest to korzystne rozwiązanie z tego względu, iż nie trzeba wykupywać wolontariuszowi ubezpieczenia NW.
W sytuacji gdy zdarzy się wypadek korzystający powinien złożyć do ZUS protokół wypadkowy wraz z porozumieniem o współpracy, na tej podstawie ZUS rozpoczyna procedurę odszkodowawczą. Wcześniej nie trzeba zgłaszać wolontariusza do ZUS.  
Korzystający może zgłosić wolontariusza do ubezpieczenia zdrowotnego jeżeli wolontariusz nie jest objęty tym ubezpieczeniem z innego tytułu, np. praca lub szkoła. Z przepisów wynika, że ubezpieczenie to zależy od woli korzystającego, tzn. nie jest obowiązkowe. W przypadku pozytywnej decyzji należy opłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne, składając comiesięczne rozliczenie na odpowiednim druku ZUS. 
Ubezpieczenie wolontariusza od odpowiedzialności cywilnej należy wykupić w przypadku placówek opiekuńczo-wychowawczych, np. dom dziecka. W innych przypadkach jest to prywatna sprawa wolontariusza.

Wybrane  artykuły i informacje są zaczerpnięte z Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873) oraz z broszury Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej pod tytułem: „Wolontariat w polskim systemie prawnym po wejściu w życie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie”, Warszawa, 1 września 2003 r.

 

 

 

Odsłony: 3604