1987 - 1989

Początki ruchu hospicyjnego w Białymstoku. 

Nasze białostockie hospicjum powstało w 1987 roku, w okresie kryzysu ekonomicznego, gdy coraz mniejsze były dotacje na służbę zdrowia. Stosowano niehumanitarne praktyki w wielu placówkach służby zdrowia, m. in. odmawiano przyjmowania do szpitali tzw. przypadków beznadziejnych. Zaniedbywano w pielęgnacji obłożnie chorych, jeśli znaleźli się w szpitalu.

Wszystkie ważne decyzje dla miasta zapadały wówczas w Komitecie Wojewódzkim PZPR przy ul. Liniarskiego - obecnej siedzibie Uniwersytetu w Białymstoku. Były przypadki, że człowiek bezdomny bardzo cierpiący z chorobą nowotworową, był odsyłany ze szpitala do szpitala i dopiero gdy poszedł do KC PZPR - znalazło się miejsce w szpitalu. Mimo wielu niekorzystnych czynników powstaje inicjatywa powołania hospicjum w Białymstoku. 21 maja 1987 roku grupa założycielska w liczbie 17 osób, głównie ze Szpitala Onkologicznego i Specjalistycznego Psychiatrycznego ZOZ w Choroszczy w następującym składzie: dr Tadeusz Borowski-Beszta dr Helena Kuleszo-Kopystecka dr Stanisław Kiluk Marzena Malarewicz Elżbieta Kikolska Piotr Żurawski Teresa Rydlewska-Sawicka Bibianna Morelowska-Topczewska Wanda Rzeszut mgr Zuzanna Pasławska Teresa Maria Poniecka Elżbieta Ciereszyńska Zdzisław Gass dr Jolanta Szahidewicz dr Jolanta Iwanowska dr Krystyna Ermusz Eugenia Dowglasz na zebraniu w Szpitalu Onkologicznym podjęła uchwałę o zawiązaniu Towarzystwa Przyjaciół Chorych "Hospicjum" w Białymstoku; przyjęła statut Towarzystwa; dokonała wyboru Tymczasowego Zarządu Towarzystwa w następującym składzie: dr Stanisław Kiluk dr Tadeusz Borowski-Beszta dr Helena Kuleszo-Kopystecka mgr Zuzanna Pasławska 28 maja 1987 roku złożono wniosek o rejestrację Towarzystwa Przyjaciół Chorych "Hospicjum" do Dyrektora Wydziału Społeczno-Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku, na który otrzymano odmowną decyzję w dn. 28 lipca 1987 roku stwierdzającą o zbędności takiej organizacji, ponieważ PCK i Polski Komitet PomocySpołecznej pełnią podobną rolę. 17 sierpnia 1987 roku złożono odwołanie do Ministra Spraw Wewnętrznych w Warszawie za pośrednictwem Dyrektora Wydziału Społeczno-Administracyjnego Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku. W odpowiedzi zmieniono decyzję i wydano zezwolenie na wpisanie do rejestru stowarzyszeń i związków pod nazwą Towarzystwa Przyjaciół Chorych. 23 listopada 1987 roku zarejestrowano Towarzystwo Przyjaciół Chorych w Wydziale Społeczno Administracyjnym Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku pod numerem 67/II/87. 18 grudnia 1987 roku w kawiarni "Fama" MDK przy ul. Legionowej w Białymstoku o godzinie 1700 odbyło się I Walne Zgromadzenie wyborcze Towarzystwa z udziałem 38 członków zwyczajnych i 16 wspierających. I. Wybrano zarząd : dr Helena Kuleszo-Kopystecka - prezes dr Tadeusz Borowski-Beszta - wiceprezec dr Stanisław Kiluk - wiceprezes mgr Zuzanna Pasławska - sekretarz Teresa Maria Poniecka - skarbnik Piotr Żurawski - członek odpowiedzialny za punkt konsultacyjny ks. Mirosław Korsak - członek

II. uchwalono program działania na 1998 rok III. powołano komiskę do Walki z Bólem: dr Irena Żółtawska dr Maria Chmay IV. postanowiono zwoływać Walne Zgromadzenie Towarzystwa raz w roku w kwietniu V. ustalono 3 letni okres kadencji dr Jan Szafraniec wygłosił referat na temat: "Sens czy bezsens ludzkiego cierpienia", którego wysłuchały 53 osoby.

11 lutego 1988 roku na zebraniu otwartym powołano punkt konsultacyjny a 16 lutego 1988 roku uruchomiono Punkt Konsultacyjny Hospicjum dla chorych i ich rodzin w lokalu Zakładu Psychologii Lekarskiej AM ul. Akademicka 3, dzięki uprzejmości jej Rektora prof dr hab. Zbigniewa Puchalskiego.Rozpoczęto pełnienie dyżurów w poniedziałki i czwartki w godzinach 1500-1700. Lekarze przyjmowali osobiście lub telefonicznie zgłoszenia od chorych i ich rodzin, wymagających opieki lekarskiej, pielęgniarskiej, psychologicznej lub duchowej w domu chorego, co czyniono od ręki, "na gorąco".

Oto lista lekarzy dyżurujących w punkcie konsultacyjnym: dr Stanisław Kiluk dr Piotr Żurawski dr Tadeusz Borowski-Beszta dr Helena Kuleszo-Kopystecka dr Jolanta Iwanowska dr Marzena Jurczewska dr Krystyna Ermusz dr Teresa Bartel-Bujnowska dr Maria Chmay-Palewska dr Maria Biedzińska dr Maria Gorska dr Maria Morelowska dr Ewa Rutkowska Z powodu dużej ilości zgłoszeń (80 osób) do sprawowania opieki hospicyjnej nad chorymi w domu 23 września 1988 roku utworzono 12 stałych zespołów, składajązych się z lekarzy, pielęgniarek i opiekunów dla posługi chorym w różnych dzielnicach miasta, 11 - w Białymstoku i 1 w Choroszczy. Ksiądz katolicki i prawosławny jako członkowie zwyczajni opiekowali się wszystkimi chorymi. Faktycznie wielu księży służyło pomocą chorym, reagując na każde ich wezwanie. Przeważnie lekarz onkolog konsultował chorych w domu. Wykonywano zabiegi specjalistyczne i pielęgnacyjne, zaopatrywano chorch w leki, materiały opatrunkowe i inne środki medyczne oraz drobny sprzęt medyczny. Udzielano porad rodzinom chorym. Towarzystwo dwukrotnie otrzymało z Komisji Charytatywnej Episkopatu Polski znaczne ilości leków i materiałów do pielęgnacji chorego. o pracy zespołu przywiązuje się wielką wagę, ponieważ jest podstawowym ogniwem Towarzystwa, które realizuje bezpośrednio cel statutowy. Lekarze kierujący zespołami tworzą Radę Hospicjum, która raz w miesiącu odbywa zebrania. Hospicjum wspomaga rodziny chorych, nie wyręczając ich. Pacjent, rodzina chorego, zespół opieki hospicyjnej, służby pomocnicze, wszyscy członkowie i zarząd Hospicjum stanowią jedną wielką wspólnotę hospicyjną. "Jeden duch i jedno serce" łączą wszystkich w imię samarytańskiej służby. Służąc bliźniemu, służymy samemu Bogu! Od 18 grudnia 1987 roku do 16 kwietnia 1988 roku udzielono 21 konsultacji specjalistycznych w domu chorego, 23 osoby objęto stałą opieką domową, 44 chorym udzielono pomocy z tego 16 zmarło. Od 08-12-1987 do 07-04-1989 Towarzystwo zrzeszało 56 członków z przewagą lekarzy, 8 pielęgniarek i 22 członków różnych zawodód. Swoje apogeum osiągnęło Towarzystwo na przełomie 1988/1989 roku, gdy liczba członków wzrosła do 114 osób i 29 wspierających. W 11 zespołach pracowało ogółem 71 osób, w tym 25 lekarzy, 15 pielęgniarek i 31 opiekunów. Zrezygnowały 23 osoby, przyjęto 14 nowych. 16 osób weszło do grupy konsultantów i osób udzielakących porad specjalistycznych: 9 lekarzy specjalistów, z których 3 kieruje zespołami, 1 pielęgniarka, 2 duszpasterzy - katolicki i prawosławny, radca prawny - ekonomista ze znajomością języka angielskiego i francuskiego. Osoba do prowadzenia księgowości - p. Janina Gmytrasiewicz, 1 osoba sprawująca pieczę nad lekami i środkami do pielęgnacji i sprzętem medycznym - dr Krystyna Ermusz, 1 osoba do prowadzenia biblioteki hospicyjnej - p. Irena Rybińska. Pomoc w zakresie prac administracyjno-biurowych zadeklarowało 15 osób. Wyposażenie pomieszczenia biurowego Towarzystwo otrzymało jako dar. Od Episkopatu Towarzystwo otrzymało wspomniane już leki oraz aparat EKG i 12 aparatów do mierzenia ciśnienia a także środki opatrunkowe. W okresie od 26-10 - 14-12-1988 roku 22 osoby grupy hospicyjnej zostały przeszkolone przez instruktora pielęgniarstwa w Zespole Szkół Medycznych w Białymstoku. Wielkim wydarzeniem w życiu Towarzystwa było wygłoszenie referatu pt."Opieka nad chorym terminalnie" przez ks. kapelana hospicjum Eugeniusza Dudkiewicza z Gdańska, głównego inicjatora ruchu w Polsce. Nawiązano współpracę z Kurią Arcybiskupią i sekretarzem Prawosławnej Archidjecezji w Białymstoku. Włączenie się księdza prawosławnego nadaje charakter ekumeniczny TPCh. Od 31 stycznia 1988 roku w kościele pw. Wniebowzięcia NMP raz w miesiącu odprawiano Msze święte za chorych. W salach katechetycznych po Mszy świętej od września 1988 roku odbywały się spotkania duszpasterskie pracowników Hospicjum w celu wymiany doświadczeń. W grudniu ks. Chilimoniuk w cerkwi pw. Wszystkich Świętych odprawił Mszę św. za chorych i przewodniczył spotkaniom duszpasterskim. inicjatywy duszpasterstwa członkowie TPCh uczestniczyli w ogólnopolskich zjazdach, organizowanych przez inne krajowe ośrodki hospicyjne: 14 - 15-11-1987 w Poznaniu Gostyniu - 6 osób, 25-05-1988 w Gdańsku - 2 osoby, 18 - 20-11-1988 w Poznaniu Gostyniu - 5 osób, 22 - 23-10-1988 w Wesolej k. Warszawy - 15 osób, 24 - 27-04-1987 odbyły się rekolekcje zamknięte w Laskach pod Warszawą z udziałem 30 osób, 11-06-1988 sesja wyjazdowa do Białowieży - dzień skupienia. TPCh ma swojego przedstwiciela w Ogólnopolskim Forum Ruchu Hospicyjnego - dr Krystynę Ermusz. TPCh cieszy się poparciem prasy lokalnej - "Gazety Współczesnej" i "Kuriera Podlaskiego" - oba dzienniki drukują regularnie ogłoszenia o dyżurach konsultacyjnych i zebraniach. Zamieściły kilka artykułów informujących o powstałym w Białymstoku Towarzystwie Przyjaciół Chorych "Hospicjum", o jego celach, zadaniach, aktualnej działalności. "Kurier Podlaski" zamieścił notatkę prasową pt. "O śmierć godną człowieka", informując w niej o genezie ruchu hospicyjnego (22-12-1987). "Gazeta Współczesna" opublikowała obszerny artykuł pt."Szansa na godną śmierć" pióra Marii Romanowskiej i Krzysztofa Ochrymiuka (24-07-1987). W "Kurierze Podlaskim" ukazał się artykuł Grażyny Gliszczyńskiej pt."Potrzebni Ludzie o wielkich sercach" (06-01-1988). Zaś "Gazeta Współczesna" informowała:"Hospicjum już działa". Ogółem wydrukowano osiem większych artykułów w lokalnej prasie o formach działalności, kłopotach i potrzebach TPCh. Od 1989 roku zaobserwowano odchodzenie osób z TPCh z różnych przyczyn, m.in. - z powodu niesprawdzenia się w służbie hospicyjnej, wymagającej czasu, sił i odporności psychicznej, - przemian jakie zachodziły w kraju, - zaangażowanie się wielu osób w inne działalności, - błędy.

Pozostało 65 członków zwyczajnych, w tym 27 lekarzy, 11 pielęgniarek, 2 duchownych i 25 czlonków wspierających innych zawodów. Dużym utrudnieniem w pracy Hospicjum był brak własnej siedziby. Korzystano z gościnnościróżnych instytucji: - Akademii Medycznej w Białymstoku, - Szpitala Onkologicznego w Białymstoku, - kawiarni "Fama", - z sal katechetycznych przy kościele farnym, - a nawet z mieszkania prywatnego pani Zuzanny Pasławskiej. 06-06-1989 roku "Monar" udostepnił pomieszczenie na cele administracyjne z telefonem przy ul. Dąbrowskiego 14. Był to pokój wyposażony w bardzo skromny sprzęt, wymagający napraw, nie ogrzewany. Zakupiono grzejnik i wyposażono go w materiały biurowe oraz środki czystości, z funduszów  TPCh stanowiących: - skadki członkowskie, - wpłaty osób indywidualnych, - Spółdzielni Inwalidów "Naprzód", - wpłaty jednostek uspołecznionych, - wpłaty organizacji kościelnych, - wpłaty z tytułu orzeczeń sądowych, - zbiórki do puszek, - i inne. Dnia 6-06-1989 roku władze miejskie zaproponowały przejęcie przez TPCh obiektu przy ul. Sobieskiego 1, budynku przeznaczonego do generalnego remontu, prowadzonego pod kierunkiem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, co jeszcze tego samego dnia Zarząd TPCh zaakceptował i przyjął czyniąc starania o przekazanie do jego dyspozycji przed zakończeniem postępowania administracyjnego w celu zabezpieczenia obiektu przed dewastacją.

Odsłony: 3662